Racjonalne, dostosowane do wielkości możliwych do uzyskania na danym polu plonów ziarna, nawożenie mineralne, ma duży wpływ na opłacalności uprawy kukurydzy. Ustalając strategię nawożenia należy pamiętać o azocie, jako głównym składniku plonotwórczym. Nie można jednak zapominać o innych pierwiastkach, takich jak potas, fosfor, magnez siarka, a także mikroskładnikach.

Dawki nawozów mineralnych powinny odpowiadać potrzebom kukurydzy z uwzględnieniem składników, które znajdują się w glebie.

Planowanie nawożenia powinno uwzględniać:
- potrzeby pokarmowe kukurydzy (jednostkowe pobranie z plonem – Tabela 2),
- zasobność gleby w przyswajalne (fosfor, potas, magnez) i dostępne formy składników pokarmowych (azot mineralny, siarka), a także mikroskładniki (konieczność wykonania badania gleby)
- warunki pobierania składników pokarmowych z gleby (struktura i zwięzłość gleby, występowanie warstw zagęszczonych – podeszwa płużna, odczyn gleby itp.),
- wartość nawozową resztek roślinnych i nawozów organicznych (słomy, gnojowicy lub innych nawozów naturalnych i organicznych), które zostały wprowadzone do gleby zarówno przed siewem kukurydzy, jak i w zmianowaniu,
- właściwości nawozów oraz terminy i techniki ich stosowania.

Tabela.2. Średnie pobranie jednostkowe składników pokarmowych

Źródło: Szczepaniak W. 2015 – modyfikacja

Optymalizacja działania azotu!!!

W uprawie roślin wymagających, a takim gatunkiem jest kukurydza, koniecznie należy kontrolować plonotwórcze działanie azotu. Jest to możliwe jedynie w warunkach uregulowanego odczynu gleby oraz optymalnego systemu nawożenia potasem, fosforem, a także magnezem i siarką. W nawożeniu nie powinno również zabraknąć mikroskładników, z których najważniejszy jest cynk oraz bor. Brak zbilansowanego nawożenia prowadzi do spowolnienia pobierania azotu.
Fazy krytyczne w których roślinom nie powinno brakować azotu to czas od wschodów do fazy 6/7 liści oraz w okresie intensywnego wzrostu „wydłużeniowego” (faza od 8 do 15 (16) liści). Nie zawsze objawy niedoboru azotu na roślinach, wskazują na fizyczny brak pierwiastka w glebie. Natomiast bardzo często są wynikiem niedostatecznego nawożenia potasem oraz innymi składnikami.

Kiedy stosować potas?

Nawozy potasowe najlepiej jest stosować przedsiewnie, możliwa jest jego aplikacja zarówno jesienią, jak również wiosną (na lżejszych stanowiskach często nawożenie wykonuje się w okresie wiosennym). Nawóz powinien być wymieszany z glebą, co pozwala na równomierne jego rozłożenie w warstwie siewnej. Kukurydza najintensywniej pobiera potas w fazie od 4-6 liści (w fazie kwitnienia następuje maksimum pobrania) do fazy wykształcania kolb. Przedsiewne zastosowanie nawozów pozwala uniknąć ograniczeń w dostępności potasu, gdy np. wierzchnia warstwa gleby ulegnie przesuszeniu.

Jak stosować fosfor?

Pierwiastek ten również powinien być zastosowany pod korzeń, wykorzystując Super FOS DAR 40™ - SUPERFOSFAT WZBOGACONY lub np. równocześnie z potasem i azotem stosując nawozy wieloskładnikowe, np.: Amofoska® CORN 4-10-22, Amofoska® 4-10-28, AMOFOSKA® NPK 5-10-25 z borem POLIFOSKA® 5, POLIFOSKA® PLUS, POLIFOSKA® 6. POLIFOSKA® KRZEM, POLIFOSKA® TYTAN.

Dobre efekty, pozwalające na oszczędności oraz precyzję daje nawożenie zlokalizowane. Polega ono na wysianiu, dodatkowymi redlicami, nawozu w pobliżu ziarniaka kukurydzy. Niezwykle ważne jest zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy ziarniakiem, a granulą nawozu, tj. ok. 5-6 cm poniżej ziarniaka i około 5-6 cm z ich boku. Taka aplikacja pozwala na uzyskanie większej dostępności składników pokarmowych, w tym fosforu, który słabo przemieszcza się w glebie, jego pobieranie w niskich temperaturach jest utrudnione, a rośliny potrzebują go w dużych ilościach właśnie na początku wegetacji. Dobrze wykonane nawożenie zlokalizowane pozwala na obniżenie dawki składników pokarmowych (szczególnie fosforu) nawet o 15-30%, w porównaniu z nawożeniem tradycyjnym (rzutowym), zachowując taki sam efekt, czyli plon.

Fosfor „lubi” NH₄

Forma amonowa azotu (NH₄), która zawarta jest w nawozach wieloskładnikowych produkowanych w Grupie Azoty, korzystnie wpływa na dostępność fosforu z nawozów mineralnych. Z tego względu, szczególnie polecanym nawozem, który z powodzeniem może być wykorzystywany w nawożeniu zlokalizowanym, jest POLIDAP®.

Wykorzystując nawozy wieloskładnikowe o węższym stosunku P:K lub nie zawierające w swoim składzie potasu, jak np. POLIDAP®, należy pamiętać o uzupełnieniu dawki odpowiednią ilością potasu.

Z uwagi na to, że kukurydza jest rośliną ciepłolubną, wrażliwą na niskie temperatury, często obserwujemy problemy z pobieraniem składników pokarmowych, głównie fosforu (fioletowe - przebarwienia liści). Z tego względu warto zwracać szczególną uwagę na to, aby wybierany przez nas nawóz charakteryzował się dużym udziałem fosforu rozpuszczalnego w wodzie, czyli dostępnego dla roślin w początkowej fazie rozwoju.

Nawożenie azotem – podział dawki i termin stosowania

W większości gospodarstw azot podawany jest w dwóch terminach. Ze względu na tempo pobierania składników pokarmowych (intensywne pobieranie rozpoczyna się od fazy 6-8 liści i trwa do końca kwitnienia) stosowanie dawek dzielonych jest uzasadnione. Przedsiewnie stosujemy zazwyczaj 50-70% całkowitej planowanej dawki azotu, natomiast pozostałą część, tj. 50-30% w fazie 4-6 liści, a nawet 8 liści. Jeśli jest sucho, nie stosujemy nawozów azotowych! Należy poczekać i nawóz najlepiej jest wówczas wysiać przed spodziewanym deszczem.

Jaki nawóz?

Ze względu na korzystny wpływ formy amonowej na pobranie jonów fosforanowych oraz początkowy wolny wzrost kukurydzy, przedsiewnie należy stosować formę amonową zawartą we wcześniej wspominanych nawozach wieloskładnikowych, typu Polifoska, Amofoska, Polidap, a także formę amidową zawartą w moczniku (Mocznik.pl, Mocznik Granulowany 46%, PULREA®). Mocznik najlepiej jest zastosować rzutowo, np. wiosną równocześnie z wysiewem nawozów potasowych.

W drugiej dawce najlepiej jest zastosować roztwór saletrzano - mocznikowy RSM®, a także gnojowicę (w obydwu przypadkach do aplikacji należy użyć węży rozlewowych). Stosowanie w tej fazie nawozów stałych może być ryzykowne. Rośliny w fazie 6-8 liści tworzą lejki, w których zbiera się woda, co może prowadzić do poparzenia roślin. Z tego względu wybierając nawozy stałe nawożenie należy przeprowadzić podczas suchej pogody tak, aby minimalizować ryzyko poparzenia roślin.

Nie zapominajmy o siarce, magnezie i mikroskładnikach

Pierwiastki te możemy wprowadzać przedsiewnie, wykorzystując np. nawozy wieloskładnikowe. Natomiast siarkę na glebach o odczynie zasadowym i obojętnym możemy wprowadzać w nawozach tj. PULSAR® czy Siarczan Amonu AS21. W trakcie wegetacji warto stosować dolistnie siarczan magnezu.

Kukurydza lubi nawozy naturalne

W nawożeniu kukurydzy sprawdza się zarówno obornik, jak również gnojowica. W wielu gospodarstwach stosowanie nawozów naturalnych, pozwala na obniżenie kosztów. Bilansując nawożenie, należy uwzględnić nie tylko składniki zawarte w nawozie, ale także stopień wykorzystania poszczególnych pierwiastków w latach (Tabela 3).

Tabela .3. Wykorzystanie składników pokarmowych z obornika i gnojowicy (%)

Źródło: Grzebisz W. 2009

Literatura :
1.Grzebisz W. 2009. Nawożenie roślin uprawnych. Cz. 2 Nawozy i systemy nawożenia. Poznań PWRiL ss. 376.
2.Grzebisz W. 2015. Kukurydza – efektywna gospodarka azotem. Kukurydza do niej należy przyszłość. Poradnik dla producentów Wyd. ósme, Wyd. Biznes-Press sp. z o.o., Warszawa, styczeń 2015: 51-56.
3.Schönberger H. 2017. – wykład Seminaria z „top agrar Polska”N.U. Agrar GmbH – Opole, 11.01.2017r.
4.Szczepaniak W. 2014, Apetyt kukurydzy na mikroelementy, FARMER 3, str. 93.
5.Szczepaniak W. 2015 Wpływ warunków pogodowych na przyswajalność składników pokarmowych nawożenie kukurydzy- wykład podczas Warsztatów Dzień Kukurydzy – Łosiów 10.09.2015r.