Zbilansowane nawożenie przedsiewne – klucz do plonowania ozimin

Przygotowanie stanowiska pod rzepak ozimy oraz zboża ozime wymaga przemyślanego podejścia do nawożenia przedsiewnego. Szczególnie ważne są dwa składniki – fosfor (P) i potas (K) – które decydują o prawidłowym rozwoju roślin jesienią, a w konsekwencji o potencjale plonotwórczym w kolejnym sezonie. 

Zasobność gleb w fosfor i potas – aktualna sytuacja w Polsce

Analiza zasobności gleb w Polsce wskazuje na znaczące zróżnicowanie w dostępności kluczowych makroskładników. Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, w 2020-2022 roku średnia zawartość przyswajalnego fosforu w glebach wynosiła 15,5 mg P₂O₅/100 g gleby, natomiast potasu – 8,5 mg K₂O/100 g gleby.

Regionalne różnice są jednak bardzo wyraźne. W województwach mazowieckim, łódzkim czy podlaskim dominują gleby o niskiej zasobności w potas, przy często wysokim poziomie fosforu. Z kolei na Lubelszczyźnie, Pomorzu i Warmii gleby są relatywnie bogatsze w potas.

Dostępność fosforu zależy także od odczynu gleby i temperatury – w glebach kwaśnych fosfor wiąże się z glinem i żelazem, tworząc formy niedostępne dla roślin. Dlatego oprócz analizy chemicznej warto monitorować także pH gleby. 

​

Dlaczego fosfor i potas są kluczowe przed siewem?

Fosfor odpowiada za rozwój systemu korzeniowego i energię dla młodych roślin. Największe zapotrzebowanie występuje w pierwszych fazach wzrostu, dlatego musi być dostępny od samego początku, jeszcze przed wschodami. Potas natomiast odpowiada za regulację gospodarki wodnej, odporność na stresy oraz transport asymilatów.

Warto pamiętać, że fosfor jest słabo przemieszczany w glebie, dlatego jego aplikacja powinna odbywać się przed siewem i najlepiej wprowadzać go w strefę korzeniową. Potas, choć bardziej mobilny, również wymaga uwzględnienia zasobności gleby i formy aplikacji. 

Jak dobrać nawóz do zasobności gleby?

1. Gleby z dużą ilością fosforu, ubogie w potas i bor Typowe dla centralnej Polski. W tej sytuacji warto uzupełnić niedobór potasu. 
   1. Pod rzepak dobrym rozwiązaniem są nawozy zawierające potas i bor, np. Polifoska Multi B. 
   2. Pod zboża – z dodatkiem krzemu, który wzmacnia źdźbła, np. Polifoska Krzem. 
2. Gleby o zrównoważonej zawartości fosforu i potasu Wymagają nawożenia kompleksowego – najlepiej sprawdzają się formuły uniwersalne, np. Vitaplon, Polifoska 6, przeznaczone zarówno pod zboża, jak i rzepak. 
3. Gleby bogate w potas, ubogie w fosfor (np. Lubelszczyzna) W takich warunkach warto skupić się na fosforze. Dobrym wyborem będzie nawóz Polifoska 8, Amofoska 5-12-12 lub nawozy typowo fosforowe jak MultiCorn i Super Fos Dar . 

Sposób siewu, a dobór formy nawozu

Wybór nawozu przedsiewnego zależy nie tylko od składu chemicznego, ale i od technologii siewu. Każda metoda wymaga innego podejścia do formy i właściwości fizycznych nawozu.

Siew tradycyjny (rzędowy po orce lub uprawie uproszczonej)

Nawóz rozsiewany jest na całej powierzchni pola i mieszany z glebą broną aktywną, agregatem lub kultywatorem. Wymaga trwałych, dobrze granulowanych nawozów, odpornych na zbrylanie, o dobrej rozpuszczalności. 

➡ Można zastosować: Polifoska Multi B, Polifoska Krzem, Vitaplon, Amofoska, Polifoska 6 – w zależności od potrzeb stanowiska. 

Siew współrzędny (nawóz aplikowany jednocześnie z nasionami)

Tu szczególne znaczenie ma bezpieczeństwo nawozu – nie może on uszkadzać kiełkujących nasion, ale musi być dobrze przyswajalny i aplikowany w odpowiedniej odległości od nasion. Stosuje się nawozy precyzyjne, jak MultiCorn i Super Fos Dar – granulowany nawóz do aplikacji w redliny. 

Praktyczne aspekty nawożenia przedsiewnego

• Głębokość aplikacji: najlepiej, by nawóz był umieszczony w strefie 8–25 cm. 
• Czas aplikacji: nawożenie najlepiej wykonać tuż przed uprawą przedsiewną lub bezpośrednio przed siewem – minimalizuje to ryzyko strat i poprawia efektywność. 
• pH gleby: fosfor najlepiej przyswajany jest w glebach o odczynie pH 6,0–7,0 – w glebach kwaśnych warto rozważyć wcześniejsze wapnowanie. 
• Koszty: nawozy wieloskładnikowe to wyższy wydatek jednostkowy, zatem należy pamiętać o wykonaniu analizy gleby, która pozwoli dobrać odpowiednie dawki nawozów. 

Podsumowanie: Precyzja się opłaca

• Regularna analiza gleby to podstawa skutecznego nawożenia. 
• Uwzględniaj różnice regionalne – nie wszystkie gleby są jednakowo zasobne. 
• Dostosuj formę nawozu do technologii siewu – to wpływa na jego skuteczność i bezpieczeństwo roślin. 
• Kontroluj pH i wilgotność gleby – decydują one o przyswajalności składników. 
• Stosuj nawozy tam, gdzie naprawdę są potrzebne – zbilansowane nawożenie ogranicza koszty i poprawia plonowanie. 

Precyzyjnie dobrane nawożenie przedsiewne to nie tylko lepszy start roślin, ale i inwestycja w zdrowy, silny łan, który poradzi sobie nawet w trudnych warunkach pogodowych.