Pierwiastki takie jak bor (B), miedź (Cu), mangan (Mn), molibden (Mo) i żelazo (Fe) wchodzą w skład enzymów i biorą udział w wielu procesach metabolicznych w roślinie i wpływają na optymalne wykorzystanie makroelementów (N, P, K, Mg, Ca, S) oraz ogólną kondycję i zdrowotność roślin. Niska zawartość mikroskładników w roślinach może wpływać na wielkości i jakości plonów mimo dobrego zaopatrzenia w podstawowe składniki pokarmowe. Mikroelementy są często przez rolników niedoceniane i nie uwzględniane w nawożeniu, a to wielki błąd. Warto zlecić w OSCHR analizę zasobności gleb nie tylko w makro-, ale również w mikroelementy (taniej). Jeśli analiza potwierdzi niski poziom któregokolwiek z tych składników jest możliwość uzupełnienia niedoboru poprzez nawożenie doglebowe bądź dolistne.

O potrzebie nawożenia mikroelementami decyduje:

• wrażliwość roślin na niedobory,
• zasobność gleby w dostępne formy tych składników

Niektóre gatunki roślin (a nawet odmiany) charakteryzują się większą od innych zdolnością pobierania trudniej dostępnych form mikroelementów z gleby. Oznacza to, że taka sama zawartość danego pierwiastka w glebie może być wystarczająca dla jednego gatunku rośliny, a zbyt mała dla innego. Jeśli uprawimy roślinę o małej wrażliwości na niedobór danego pierwiastka, możemy zrezygnować z nawożenia plantacji, nawet kiedy zawartość w glebie jest niska. 

Kiedy zaleca się nawożenie mikroelementami?

Kiedy uprawiamy roślinę o co najmniej średniej wrażliwości na niedobory przy niskiej zasobności gleb w przyswajalne formy pierwiastka.


Wrażliwość pszenicy na niedobór mikroelementów

Z tabeli wynika, że pszenica w pierwszej kolejności wymaga nawożenia miedzią i manganem oraz wskazane jest uzupełnianie niedoboru boru i żelaza.

Dlatego włączenie tych dwóch mikroelementów powinno być standardem w dokarmianiu dolistnym wysoko plonujących odmian pszenicy. Średnie pobranie miedzi przez pszenicę wynosi 8-10 g/t ziarna, natomiast manganu 70-110 g/t ziarna. Dane te należy jednak traktować, jako duże przybliżenie, gdyż akumulacja mikroskładników, w zależności od warunków siedliska, podlega bardzo dużym wahaniom.

Aby poprawić stan odżywienia roślin w praktyce najczęściej stosuje się dolistne dokarmianie w czasie trwania wegetacji roślin. Doglebowe nawożenie zalecane jest w przypadku miedzi i cynku, które może zagwarantować optymalne zaspokojenie potrzeb roślin w te pierwiastki na okres kilku lat.

Nawożenie dolistne w pszenicy rekomendowane jest do uzupełniania niedoborów manganu (Mn) i żelaza (Fe), ponieważ w przypadku tych mikroelementów skuteczność nawożenia doglebowego jest zbyt krótkotrwała. Pozostałe potrzebne pszenicy mikroelementy - bor, miedź i cynk można również stosować „na liść”, ale trzeba mieć świadomość, że odżywi ono rośliny w dany składnik tylko w danym sezonie wegetacyjnym i nie zwiększy zasobności gleby. Dolistne nawożenie można przeprowadzić stosując roztwory wodne soli technicznych (siarczan miedzi, siarczan cynku, siarczan żelaza, boraks, kwas borowy), które należy sporządzić w odpowiednim stężeniu, bezpiecznym dla pszenicy.


Zalecana liczba oprysków oraz dawka pierwiastka na 1 oprysk w g/ha

 

Stężenia roztworów soli technicznych do oprysku pszenicy

 

Terminy dolistnego nawożenia pszenicy (fazy rozwojowe roślin)

 

Do nawożenia dolistnego pszenicy można z powodzeniem wykorzystać gotowe nawozy jednoskładnikowe zawierające potrzebny mikroelement, w których koncentracja składnika to kilka-kilkanaście procent w masie nawozu, lub gotowe wieloskładnikowe, nawozy dolistne z mikroskładnikami dedykowane konkretnej uprawie, np. Azoplon Micro Zboża. Nawożenie doglebowe zalecane jest do uzupełnienia niedoborów miedzi, cynku i boru.  

Jednorazowa dawka miedzi i cynku wystarczy na kilka lat, a bor można stosować pod pszenicę co roku. Zalecaną do nawożenia dawkę Cu, Mn i B można zaaplikować do gleby w postaci soli technicznych (tak jak w przypadku nawożenia dolistnego).

Miedź doglebowo stosujemy w dawce 5-6 kg Cu raz na 4 lata, cynk w dawce 8-10 kg Zn nie częściej niż raz na 3 lata, a bor corocznie w dawce 1-2 kg B/ha (niższe dawki przewidziane są na gleby bardzo lekkie i lekkie). Zalecaną dawkę mikroelementu w czystym składniku np. 5 kg Cu/ha stosujemy wyliczając odpowiednią ilość soli CuSO₄x5H₂O (25,4% Cu), która wyniesie 20 kg/ha. Sól należy rozpuścić w wodzie, równomiernie za pomocą opryskiwacza rozprowadzić na powierzchni pola i wymieszać z glebą. 

Źródło:
J. Korzeniowska i in. Nawożenie roślin rolniczych mikroelementami., IUNG-PIB Puławy., 2021.
T. Jadczyszyn., Dobre praktyki w nawożeniu użytków rolnych. Radom 2013.