W uprawie ziemniaka dylematów jest wiele: które stanowisko wybrać, kiedy zastosować nawozy organiczne, kiedy mineralne, a może poplony, kiedy wykonać orkę, jaki termin sadzenia ustalić? Na część tych pytań postaram się odpowiedzieć w tym krótkim artykule.

Jaka gleba?

Zacząć trzeba od wyboru stanowiska. Nie musi to być gleba lekka, jak to się zwyczajowo utarło, ale na pewno nie podmokła i zimna, gdyż ziemniak lubi stanowiska w miarę wilgotne i zasobne w składniki pokarmowe, łatwo nagrzewające się i dobrze reagujące na nawożenie. Ziemniak nie jest rośliną wrażliwą na zakwaszenie gleby, ale z reguły najlepiej plonuje na glebach o pH 5,5–6,5. Jeśli pH naszej gleby jest poniżej tego poziomu powinniśmy wykonać wapnowanie, najlepiej jesienią w roku poprzedzającym uprawę ziemniaka. Stosowanie nawozów wapniowych, na pole bezpośrednio pod uprawę tej rośliny, może zwiększać ryzyko infekcji parchem ziemniaka.

Co lepsze - nawozy organiczne czy poplony?

Bardzo ważnym składnikiem gleby jest materia organiczna – jej zawartość powinna wynosić przynajmniej 2%. Jeśli chcemy osiągnąć ten stan powinniśmy nawozić, najlepiej dobrze przefermentowanym, obornikiem w ilości ok. 25-30 ton/ha, już jesienią. Po zaoraniu takiej ilości obornika, do momentu sadzenia ziemniaków, organizmy glebowe będą miały czas na jego „przetworzenie”. Dlatego ważnym jest wykonanie orki już jesienią, nie tylko w tym aspekcie. Orka wiosenna prowadzi do zbyt dużych strat, tak cennej w ostatnich latach, wody. Jeśli problemem w naszym gospodarstwie jest pozyskanie nawozów organicznych można zamiennie posiłkować się wysiewem poplonów. Jednak to wymaga od nas jeszcze wcześniejszego zaplanowania prac na polu.

Jaki termin sadzenia?

Termin sadzenia ziemniaków jest bardzo ważny i uzależniony przede wszystkim od temperatury gleby. Do sadzenia można przystąpić jeżeli nagrzeje się ona do temp. 8‑10°C. Opóźnienie sadzenia o 2 tygodnie może spowodować spadek zawartości skrobi i suchej masy.

Potas najważniejszy ?

W przekonaniu wielu rolników najważniejszym pierwiastkiem plonotwórczym jest azot. Owszem jest to prawda, jednak nie w przypadku wszystkich roślin. Ziemniak jest gatunkiem, który ma wyższe potrzeby pokarmowe względem potasu niż azotu. Proporcje składników pokarmowych N : P : K w przypadku ziemniaka skrobiowego powinny wynosić 1 : 1 : 1,5. Podczas planowania ilości wysiewanych nawozów NPK, w pierwszej kolejności należy ustalić wielkość dawki azotu, a następnie proporcjonalnie w stosunku do tego składnika obliczyć wysokość dawek nawozów fosforowo-potasowych. Nawozić potasem i fosforem możemy na kilka sposobów. Mogą to być nawozy NPK. Tutaj pamiętać trzeba o szerokim stosunku P:K, gdzie w nawozie zdecydowanie więcej mamy potasu niż fosforu. Mogą to być: Polifoska Krzem NPK 6‑12‑34, Polifoska 6 lub Holist agro PK 15-30. Innym rozwiązaniem może być oddzielne stosowanie soli potasowej (jako źródła potasu) i oddzielnie fosforu w nawozie Polidap lub w formie superfosfatu, w nawozie Super Fos Dar 40 . Warto pamiętać, że tzw. sól potasowa to chlorek potasu (KCl) i dobrze jest nawóz ten wysiać wiosną przynajmniej miesiąc przed sadzeniem. Chodzi o to, żeby chlorki z soli potasowej wypłukały się, ponieważ ziemniak jest na nie wrażliwy.

Jaka dawka azotu? Jaki nawóz?

Zaleca się ustalanie dawki azotu na poziomie 40 kg N na każde 10 t bulw. Zakładając plon na poziomie 30 t/ha powinniśmy roślinom dostarczyć 120 kg N/ha. W uprawie na oborniku możemy tę dawkę obniżyć o 30-50 kg N/ha. W przypadku uprawy ziemniaka skrobiowego dostarczanie azotu może dochodzić do 150 kg/ha. Przekraczanie tej dawki będzie jeszcze zwiększało plon, jednak zawartość skrobi w bulwach będzie znacząco spadać. A plantatorowi zależy na plonie, ale również na zawartości skrobi, gdyż od jej poziomu w bulwach zależy cena za każdą tonę. Nawozy azotowe najlepiej stosować przed sadzeniem i wymieszać z glebą. Na lżejszych stanowiskach można pogłównie stosować dawkę uzupełniającą, co ma sens przy większych ilościach opadów. Nawozy, jakie możemy stosować, to formy później działające, czyli takie, które zawierają więcej formy amidowej i amonowej niż azotanowej. Mogą to być np.: Pulrea, mocznik.pl, Pulgran, można również stosować płynny RSM lub nawozy azotowe wzbogacone siarką takie jak: Pulgran S , Saletrosan , Saletromag, czy RSM S.

Nawożenie razem z ochroną?

W uprawie ziemniaków podczas okresu wegetacyjnego z opryskiwaczem wjeżdża się w pole kilkakrotnie. Podstawa to przynajmniej 3 zabiegi fungicydowe, 2 zabiegi insektycydowe i dwukrotne dokarmianie dolistnie mikroelementami. Wszystko zależy od stanu plantacji, warunków pogodowych i presji szkodników. Warto przy okazji wykonywania tych zabiegów stosować wodny roztwór mocznika (5-7%), z roztworem siarczanu magnezu (5%). Mocznik zwiększa zawartość skrobi, a obniża zawartość azotanów w bulwach.

W uprawie ziemniaka skrobiowego naszym celem jest uzyskanie jak najwyższych plonów bulw o jak najwyższej zawartości skrobi, jednak nie osiągniemy tego „pompując” rośliny azotem. Ważne jest, aby zachować umiar w każdym aspekcie prowadzenia plantacji. Zakłady przetwórcze wbrew pozorom nie chcą kupić jak największej ilości ziemniaków lecz w swoim procesie technologicznym pozyskać jak największe ilości skrobi, z jak najmniejszej masy przerabianych bulw. Warto o tym pamiętać prowadząc plantację.

Autor: Łukasz Szczepanik – Przedstawiciel Terenowy GA – Północne Mazowieckie