Home
Wiedza
Porady ekspertów
Rośliny
Jak wyprodukować jęczmień browarny wysokiej jakości?
dr inż. Arkadiusz Artyszak
12.11.2013
Polecane

Wymagania jakościowe odbiorców jęczmienia browarnego są bardzo wysokie (Fot. A. Artyszak)

Głównym celem produkcji jęczmienia browarnego jest uzyskanie surowca o wysokiej jakości. Wielkość plonu stoi na drugim miejscu, bo co z tego, że rolnik zbierze wysoki plon, gdy jego jakość nie spełni oczekiwania słodowni?

Jakość ziarna zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim doboru odpowiedniej odmiany. Najczęściej to słodownia decyduje o tym, jakie odmiany rolnik może uprawiać i często także dostarcza materiał siewny takich odmian. Innym ważnym czynnikiem jest odpowiednie nawożenie mineralne, które jest specyficzne i znacznie różni się od nawożenia jęczmienia pastewnego.

Ogranicz dawki azotu

Według Czuby (1996) jęczmień jary na wytworzenie 5 ton ziarna wraz z odpowiednią ilością słomy pobiera 110 kg N, 50 kg P2O5, 120 kg K2O, 45 kg CaO i 25 kg MgO. Jęczmień browarny, w odróżnieniu od pastewnego, wymaga zmniejszonego nawożenia azotem.

Korzystniejsze jest nawet niewielkie niedożywienie roślin tym składnikiem niż ich przekarmienie. Nadmiar azotu znacząco pogarsza bowiem jakość surowca, bo przyczynia się do mętnienia piwa. Zwiększa także podatność roślin na choroby i szkodniki oraz ułatwia wyleganie. Pod jęczmień browarny azot stosuje się w dawkach 30-40 kg N/ha w całości przedsiewnie. Nie powinno się go rozsiewać pogłównie, bo opóźniony termin nawożenia zwiększa ryzyko nadmiernego wzrostu zawartość białka w ziarnie. Jeśli z różnych przyczyn nie zastosowano azotu przedsiewnie, wówczas można to zrobić najpóźniej w fazie krzewienia jęczmienia. Stosowanie azotu w tym terminie może jednak pobudzić rośliny do wytwarzania większej (nadmiernej) ilości pędów bocznych. Jest to zjawisko niekorzystne, bo ziarno z bocznych pędów jest najczęściej drobniejsze, co utrudnia uzyskanie odpowiedniego wyrównania. Tymczasem jest to jedna z najważniejszych cech jakościowych.   

Fosfor, potas, magnez jak najbardziej

Jęczmień browarny korzystnie reaguje na właściwe nawożenie fosforem, potasem i magnezem. Przy średniej zawartości przyswajalnych makroelementów w glebie trzeba stosować ok. 40 kg P2O5, 50 kg K2O i 15 kg MgO na 1 ha. Składniki te decydują o dużej ekstraktywności słodu. Fosfor wpływa także na właściwe wykształcanie ziarna i jego wypełnienie. Wpływ potasu jest różnoraki. Pierwiastek ten uczestniczy w regulacji gospodarki wodnej. Dzięki temu rośliny dobrze odżywione potasem są odporniejsze na suszę. Obserwuje się także większą odporność łanu na wyleganie, a roślin na porażenie przez choroby.

Jakie stosować nawozy?

Najlepszą porą do stosowania nawozów fosforowo-potasowych jest jesień, bo stosowanie wiosenne najczęściej opóźnia termin siewu. Magnez można dostarczać dolistnie w formie siarczanu magnezowego podczas oprysków środkami ochrony roślin. Pod jęczmień browarny powinno się stosować nawozy wieloskładnikowe o małej zawartości azotu, a zasobne w fosfor i potas. Do takich nawozów należą np. Polifoska® 4, Polifoska® 5, Polifoska® 6, Polifoska® 8, Polifoska® M, Polifoska® Plus. Gdy wiosną zachodzi konieczność zastosowania nawozów azotowych, to wtedy można przed doprawieniem roli do siewu zastosować Kędzierzyńską Saletrę Amonową lub Saletrę Amonową 30 Makro.

Absolutnie nie wolno dokarmiać roślin wodnym roztworem mocznika podczas wegetacji.

Czego oczekują odbiorcy?

Wymagania jakościowe stawanie przed jęczmieniem browarnym są bardzo wysokie, które mogą spełnić tylko najlepsi producenci. W obrocie rynkowych są one najczęściej następujące:

  • zawartość ziaren odmian browarnych – min. 96%, w tym zawartość ziaren jednej odmiany browarnej – min. 92%;
  • zawartość białka (oznaczana w suchej masie) – maks. 12,5%;
  • zapach – swoisty;
  • wilgotność – ziarno suche w dotyku i sypkie, maks. 15%;
  • barwa – swoista dla odmiany, jasna;
  • obecność szkodników – ziarno całkowicie wolne od szkodników zbożowych i magazynowych, bez oznak działania gryzoni oraz brak obecności pleśni;
  • wyrównanie – stosunek masy ziarna pozostającego na sitach o wymiarach oczek 2,8 mm x 25 mm i 2,5 mm x 25 mm do masy przesianego ziarna – min. 80%;
  • zanieczyszczenia ogółem – maks. 10% w tym:
    • ziarna spleśniałe lub zbutwiałe – maks. 2%;
    • obecność ziaren innych zbóż kłosowych – maks. 1%;
    • ziarna porośnięte, z wybitym lub uszkodzonym zarodkiem – maks. 2%;
    • ziarna pozbawione części okrywy na więcej niż 1/4 powierzchni – maks. 2%;
    • pozostałe zanieczyszczenia (nie wyszczególniane): ziarna uszkodzone termicznie, materiał obcy nieorganiczny (słoma, plewy, łuska, części kłosa, nasiona chwastów), materiał obcy nieorganiczny (np. piasek, kamienie, szkło; razem nie więcej niż 0,3%);
  • żywotność – min. 95%;
  • energia kiełkowania EI (stosunek liczby ziaren skiełkowanych po 72 h do liczby ziaren poddanych kiełkowaniu, wyrażony w %) – min. 95%.
  • zawartość mikotoksyn (produktów przemiany grzybów fuzaryjnych):
    • Aflatoksyna B1 – poniżej2 ppb (części na miliard);
    • Aflatoksyna B1+B2+G1+G2 – poniżej4 ppb;
    • Deoksyniwalenol (DON) – poniżej1250 ppb;
    • Zearalenon (ZEA) – poniżej100 ppb;
    • Ochratoksyna A – poniżej5 ppb;
  • zawartość metali ciężkich:
    • ołów – poniżej0,2 ppm (części na milion);
    • kadm – poniżej0,1 ppm;
    • rtęć – poniżej0,02 ppm;
    • cyna – poniżej50 ppm.

Cechami dyskwalifikującymi surowiec są:

  • zapach stęchły lub obcy;
  • obecność ziaren porażonych przez szkodniki zbożowo-mączne;
  • obecność żywych lub martwych szkodników zbożowo-mącznych;
  • obecność Fusarium;
  • obecność sporyszu.
Masz pytanie dotyczące nawozów lub nawożenia? Szukasz porady eksperta?
ZAPYTAJ EKSPERTA
Copyright © Grupa Azoty. Wszelkie prawa zastrzeżone.