Dla wielu rolników zajmujących się chowem i hodowlą bydła, użytki zielone są dominującym źródłem paszy objętościowej dla zwierząt. Aby uzyskiwane plony zaspokajały potrzeby gospodarstwa, a ich jakość była na wysokim poziomie, planując nawożenie na cały okres wegetacji, warto przestrzegać kilku zasad.

Gleba

W każdej uprawie, wybór stanowiska ma niebagatelne znaczenie. Użytki zielone są często, uprawami wieloletnimi. Dobrze zadbać więc o odpowiednią kwasowość gleby i zasobność w składniki pokarmowe tak, aby były przynajmniej na średnim poziomie. Użytki zielone należy bezwzględnie wapnować, gdy pH gleby spadnie poniżej 5,0. Natomiast stanowiska, w których duży udział w runi łąkowej mają rośliny motylkowate, powinniśmy utrzymywać na poziomie pH powyżej 6,0.

Wapnowanie

Wapnowanie powinno wykonywać się jesienią, po zbiorze ostatniego pokosu. Częstotliwość tego zabiegu jest zmienna i zależy od typu gleby. Lżejsze wapnujemy częściej mniejszymi dawkami. Powinno się wapnować przynajmniej co 3-4 lata.

Pierwszy azot, najlepiej w połączeniu z siarką, co daje dobre efekty

Poziom nawożenia azotem zależy od kilku czynników, które trzeba uwzględnić przed jego zastosowaniem. Typ gleby, jej uwilgotnienie, ilości zbieranych pokosów i spodziewanych plonów, jak również skład botaniczny runi wpływa na strategię nawożenia. Pierwsza dawka azotu powinna być zaaplikowana tak wcześnie jak to możliwe, czyli wraz z ruszeniem wegetacji. Ilości mogą wahać się w przedziale 80-180 kg N/ha na glebach mineralnych, natomiast na glebach organicznych 0-140 kg N/ha. Jeżeli rośliny motylkowate stanowią duży udział w składzie botanicznym runi, roczna dawka azotu nie powinna przekraczać 60 kg/ha. Wyższe dawki azotu będą powodowały wypieranie jednych gatunków roślin przez drugie. Na pastwiska zaleca się wyższe o około 20-30% dawki azotu.

Jak podzielić nawożenie azotem?

Całą dawkę azotu dzielimy na tyle porcji ile zbieramy pokosów. I tak np. jeżeli zbieramy 3 pokosy, pierwsza dawka powinna wynosić 40% całego zaplanowanego azotu, a kolejne dwie po 30%. Pamiętajmy, aby zadbać jak najlepiej o pierwszy pokos. Jest on najbardziej obfity w plon ze względu na dostępność wody w glebie, po okresie zimowym. Dobrze wybierać nawóz azotowy, szybkodziałający, z dodatkiem siarki, jako „startowy”, np. Saletrosan, Saletromag, Polifoska 21, warto rozważyć również zastosowanie RSM S. Dodatek siarki korzystnie wpływa na pobieranie azotu w niskich temperaturach i poprawia smakowitość paszy. Pamiętajmy, że mocznik nie jest nawozem „startowym”. Wybór nawozu azotowego w późniejszym okresie, gdy jest już ciepło i wilgotno, nie ma aż tak dużego znaczenia. Mogą to być: Pulan, Zaksan, Saletrzak, Salmag, a także Pulrea, Pulgran, mocznik.pl, czy RSM.

Potas, po każdym pokosie

Ilości stosowanego potasu na pola powinny być proporcjonalnie zbliżone do ilości wysiewanego azotu. Porcje dzielimy równomiernie pod każdy pokos. I tak, podobnie jak ze stosowaniem azotu, jeżeli zbieramy 3 pokosy traw, to nawóz potasowy stosujemy również 3 razy. Ze względu na to, że potas jest składnikiem pobieranym przez rośliny „luksusowo” nie powinno się go stosować jednorazowo wiosną, ponieważ będzie on powodował zbyt dużą zawartość tego składnika w paszy zbieranej z pierwszego pokosu. Skutkować to może problemami żywieniowymi u zwierząt. Dawka roczna potasu, podobnie jak azotu zależy od wielu czynników. Powinna mieścić się w przedziale 80-160 kg K/ha. Stosując w nawożeniu gnojówkę lub gnojowicę pamiętajmy, aby dawkę potasu, stosowanego w nawozach mineralnych, obniżyć.

Fosfor, 2-krotnie w okresie wegetacyjnym

Nawożenie fosforowe powinno się wykonywać 2-krotnie w okresie wegetacyjnym. Jedną część wczesną wiosną. Drugą, jesienią, po ostatnim pokosie lub wypasie. Optymalna dawka fosforu wynosi ok. 60 kg P₂O₅/ha. Jeżeli zasobności fosforu w glebie są niskie lub nawożenie pozostałymi składnikami jest na wysokim poziomie ilość planowaną dawkę należy zwiększyć do 80-85 kg P₂O₅/ha.

Nawozy naturalne dobre, ale z umiarem

Obornik wprowadzany na każde pole daje dobre efekty. Również na użytki zielone warto go stosować. Pamiętajmy jednak, aby był on przefermentowany i możliwie jak najbardziej rozdrobniony. Nawozić możemy dawką ok. 15-30 t/ha obornika. Najlepszym okresem na jego aplikację jest jesień, czyli okres kiedy rośliny są już w spoczynku. Tutaj jednak pamiętajmy o obowiązujących nas terminach. Nawozy naturalne stałe np. obornik i pomiot możemy stosować na trwałe użytki zielone od 1 marca do 30 listopada. Krótszy termin dotyczy nawozów naturalnych płynnych, takich jak gnojowica, czy gnojówka, i jest zależne od rejonu Polski:

• w Polsce północno-wschodniej oraz w rejonach podgórskich ww. nawozy możemy stosować od 1 marca do 15 października,
• w rejonie Polski wschodniej od 1 marca do 20 października,
• od 1 marca do 25 października na większości obszaru Polski.

Przy rozlewaniu gnojówki, czy gnojowicy powinniśmy zachowywać umiar, ze względu na dużą zawartość wody w tych nawozach. W dużych ilościach mogą zaburzyć stosunki wodno-powietrzne w glebie. To skutkować może również wypieraniem z runi roślin motylkowatych i szlachetnych gatunków traw. Nie powinno się wykonywać wapnowania i stosowania nawozów organicznych łącznie w tym samym terminie.

Autor: Łukasz Szczepanik – Przedstawiciel Terenowy GA – Mazowieckie