O ciecierzycy coraz częściej się pisze i mówi w różnych mediach. Potrawy z ciecierzycy znajdują się w ofercie wielu restauracji i barów. Wzrastający popyt wśród konsumentów na tę roślinę sprawia, że również rolnicy i ogrodnicy interesują się jej uprawą.

Wartość odżywcza i wykorzystanie ciecierzycy

Ciecierzyca jest rośliną o wyjątkowych walorach odżywczych. Jej nasiona zawierają około 24% łatwo przyswajalnego białka, 50% skrobi, dużo błonnika oraz wiele witamin (z grupy B i E) i minerałów takich, jak: potas, magnez, fosfor, mangan, miedź i żelazo. Nasiona mają wszechstronne wykorzystanie. Niedojrzałe można jeść na surowo, dojrzałe natomiast spożywać dopiero po obróbce termicznej lub konserwowaniu. Ugotowane nasiona ciecierzycy są doskonałym dodatkiem do sałatek, natomiast ze zmielonych wytwarza się pastę tzw. hummus, będący bardzo smaczną przystawką. Ciecierzyca dzięki bardzo dobremu składowi chemicznemu poprawia kondycję naszego organizmu. Wpływa korzystnie na stan włosów i skóry, obniża poziom cholesterolu we krwi oraz zwiększa odporność organizmu. Pieczywo pszenne z 25% dodatkiem mąki z ciecierzycy ma wyższą wartość odżywczą i niższy indeks glikemiczny, niż pieczywo jasne pszenne. Ekstrudowane nasiona mogą zastąpić poekstrakcyjną śrutę sojową w mieszankach dla tuczników (nawet do 30% w mieszance). 

Morfologia ciecierzycy

Ciecierzyca jest rośliną silnie rozgałęziającą się, dorastającą od 30 cm do 1m wysokości. Pęd rośliny jest kanciasty i sztywny. Liście złożone, nieparzysto-pierzaste o piłkowanych brzegach. Kwiaty małe o barwie białej lub różowo-fioletowej, wyrastające pojedynczo w kątach liści. Owocem jest mały, pękaty strąk, w którym znajduje się od 1 do 3 nasion o kulistym lub lekko gruszkowatym kształcie. Najczęstszą formą są nasiona żółtawe, ale spotykane są również odmiany czerwone, brązowe lub czarne. Cała roślina pokryta jest licznymi drobnymi włoskami, które chronią ją przed nadmierną utratą wilgoci w słoneczne, upalne dni. Sprawia to, iż ciecierzyca bardzo oszczędnie gospodaruje wodą i jest odporna na jej niedobór.

Wymagania klimatyczno-glebowe

Zmiany klimatyczne zachodzące na terenie naszego kraju coraz bardziej sprzyjają uprawie tej rośliny. Ciecierzyca pospolita jest to bowiem roślina światłolubna, ciepłolubna i odporna na suszę. Szczególnie niekorzystnie na jej rozwój wpływają intensywne opady w fazach kwitnienia i zawiązywania strąków, tj. w miesiącach czerwiec-sierpień. W lata ciepłe i bezdeszczowe, które w Polsce występują coraz częściej, ciecierzyca rozwija się bardzo dobrze i daje relatywnie wysokie plony, dochodzące do 3,0 t/ha.

Toleruje pH gleby od lekko kwaśnego do obojętnego. Zbyt kwaśny odczyn sprawia, iż symbioza bakterii brodawkowych z rośliną jest utrudniona. Cieciorka wykazuje również dużą wrażliwość na zasolenie podłoża.

Nawożenie ciecierzycy

Nawożenie przedsiewne ciecierzycy uprawnej uzależnione jest od zawartości w glebie składników pokarmowych. Średnie dawki NPK wynoszą odpowiednio: 35 kg P/ha (najlepiej w postaci superfosfatu - Super Fos Dar 40™), 17 kg K/ha (najlepiej w postaci soli potasowej) i na glebach mało zasobnych 20-30 kg N/ha jako dawka startowa. Zbyt wysokie nawożenie azotem mineralnym ogranicza symbiozę i wiązanie azotu atmosferycznego oraz pogarsza wartość biologiczną plonu. Intensywności symbiozy z bakteriami brodawkowymi sprzyja zawartość w glebie mikroelementów takich, jak: bor, mangan i molibden. Z uwagi na duży odsetek w Polsce gleb ubogich w bor, warto zastosować nawozy azotowe wzbogacone w ten składnik takie, jak: Saletrzak 27 standard z borem, Salmag z borem. Ponadto ciecierzyca dobrze reaguje na nawożenie siarką. Pierwiastek ten można wprowadzić do gleby wraz z azotem, stosując np. Saletrosan® 26 lub Polifoskę® 21.

Siew

Ciecierzycę należy wysiewać w glebę ogrzaną, w terminie od końca kwietnia do połowy maja. Rozstawa rzędów powinna wynosić od 25 do 40 cm, a odległość roślin w rzędzie – od 8 do10 cm.

Zaprawianie nasion i pielęgnacja łanu

Nasiona ciecierzycy przed siewem należy zaszczepić odpowiednim szczepem bakterii brodawkowych z rodzaju Rhizobium, tzw. Nitraginą. Wprowadzenie do gleby bakterii brodawkowych daje gwarancję wytworzenia dużej liczby brodawek na korzeniach, intensywnej symbiozy i wysokiej zawartości białka w roślinie. Sprzedaż szczepionki prowadzi IUNG-PIB w Puławach (http://www.iung.pulawy.pl). Ciecierzyca jest bardzo wrażliwa na choroby grzybowe, dlatego przed siewem nasiona powinny być również zaprawione preparatami grzybobójczymi, zawierającymi karboksynę i tiuram (Sarox T 500 FS, Vitavax 200 FS). W czasie wegetacji roślin nie można zapominać o ochronie tego gatunku, ponieważ choroby grzybowe są jednym z głównych czynników warunkującym plonowanie. Ciecierzyca najbardziej porażana jest przez grzyby Fusarium, Alternaria i Botrytis. W ochronie roślin przed chorobami grzybowymi najskuteczniejsze są fungicydy zawierające azoksystrobinę (Amistar 250 SC, Starami 250 SC, Mirador 250 SC). Odporność roślin na patogeny można podnieść stosując również naturalne preparaty, zawierające ekstrakt z grejpfruta takie, jak: Biosept 33 SL i Grevit 200 SL. Ciecierzyca, zwłaszcza do momentu zwarcia rzędów, jest bardzo wrażliwa na zachwaszczenie łanu. Roślina ta dobrze toleruje przedwschodowe stosowanie herbicydów zawierających pendimetalinę (Stomp 330 EC) i chlomazon (Command 360 EC). Jeżeli zabieg przedwschodowy nie przyniesie zadowalających efektów, po wschodach roślin zalecane jest mechaniczne zwalczanie chwastów.

Zbiór

Ciecierzyca może być zbierana w fazie dojrzałości mlecznej lub po zaschnięciu strąków. Termin zbioru przypada zazwyczaj na koniec sierpnia lub I dekadę września. Plon nasion jest bardzo zróżnicowany i może wynosić od 0,5 do 3,5 t/ha. Tak duża rozpiętość uwarunkowana jest w dużej mierze warunkami termicznymi i opadami deszczu.