Kukurydza charakteryzuje się dużymi potrzebami pokarmowymi i nawozowymi. W uprawie tej rośliny przy ustalaniu dawek nawozów należy uwzględnić zarówno potrzeby pokarmowe, jak i zasobność gleby w przyswajalne formy składników. W celu wytworzenia 1 tony ziarna z odpowiednią ilością słomy pobiera ona z gleby średnio 29 kg N, 13 kg P2O5, 33 kg K2O, 8 kg CaO oraz 9 kg MgO. Dynamika pobierania składników pokarmowych jest różna w poszczególnych fazach rozwojowych. W początkowym okresie wzrostu składniki pokarmowe pobierane są w niewielkich ilościach, natomiast intensywne pobieranie ma miejsce począwszy od fazy 7 – 8 liści, a następnie stopniowo wzrasta. Dawki aplikowanych wiosną nawozów mineralnych zależą od zastosowanych nawozów naturalnych oraz od rodzaju gleby i jej żyzności, jak również od przewidywanego plonu ziarna czy suchej masy w uprawie kukurydzy na kiszonkę.
Co warunkuje nawożenie azotowe kukurydzy?
Intensywne pobieranie azotu rozpoczyna się na kilka dni przed kwitnieniem wiech wzrastając aż do momentu dojrzewania roślin. W uprawie kukurydzy w okresie od kwitnienia do pełnej dojrzałości rośliny pobierają ponad połowę całej zalecanej dawki azotu. Stąd też przy ustalaniu terminów i dawek aplikacji tego makroskładnika należy brać pod uwagę zapotrzebowanie kukurydzy na azot w konkretnej fazie rozwojowej.
Pobieranie azotu uzależnione jest w znacznym stopniu od warunków termicznych panujących w okresie wegetacji roślin i jest znacznie ograniczone w niskich temperaturach – poniżej 5ºC, natomiast istotnie wzrasta przy temperaturach powyżej 15ºC. W początkowym okresie wzrostu brak dostępności azotu objawia się zahamowaniem rozwoju i żółknięciem roślin, natomiast w późniejszym okresie liście są węższe o bladozielonym kolorze. Dochodzi również do opóźnienia wzrostu i rozwoju kukurydzy. Również nadmiar azotu w uprawie tej rośliny nie jest wskazany, bowiem prowadzi do opóźnienia wytwarzania i dojrzewania kolb.
W uprawie kukurydzy z nawozów azotowych dobrze sprawdzają się nawozy wolno działające, dzięki którym azot jest dostępny dla roślin przez cały okres wegetacji. Dobre rezultaty nawozowe można osiągnąć dzięki stosowaniu nawozów: Pulrea+INu, Pulan i Pulan Macro, Salmag, Saletrzak 27 oraz Saletra Amonowa 32.
Wielkość jednorazowej dawki azotu zależy przede wszystkim od rodzaju gleby. W uprawie kukurydzy na glebach charakteryzujących się dobrym kompleksem sorpcyjnym można całą zalecaną dawkę azotu zastosować przedsiewnie. Natomiast w przypadku uprawy tej rośliny na glebach lżejszych najczęściej stosuje się 30 – 50% zalecanej dawki azotu przedsiewnie, z kolei pozostałą część – pogłównie do czasu uzyskania przez kukurydzę wysokości 20 – 30 cm, która umożliwia jeszcze przeprowadzenie nawożenia roślin.
A jak z nawożeniem potasowym kukurydzy?
W przypadku potasu maksymalne pobieranie tego pierwiastka ma miejsce w okresie kwitnienia kukurydzy, po czym zapotrzebowanie roślin na ten makroskładnik stopniowo się zmniejsza. Przy niedoborze tego makroskładnika dochodzi do zahamowania wzrostu roślin, słabego wypełnienia ziarna oraz zwiększenia skłonności roślin do wylegania, co jest szczególnie widoczne przy wyższym nawożeniu azotowym. Liście kukurydzy przybierają nienaturalnie ciemne zabarwienie, a na ich brzegach pojawiają się nekrotyczne plamy. W uprawie kukurydzy potas należy aplikować przedsiewnie.
Niższe zapotrzebowanie kukurydzy na fosfor
Kukurydza charakteryzuje się mniejszym zapotrzebowaniem na fosfor, w porównaniu do zapotrzebowania na azot i potas. Pobieranie fosforu jest niewielkie w początkowym okresie wzrostu, co związane jest przede wszystkim z ograniczonym pobieraniem tego pierwiastka w niskich temperaturach. Objawia się to między innymi przebarwieniem brzegów blaszek liściowych na kolor czerwony. Fosfor jest dobrze pobierany przez kukurydzę w temperaturze wyższej niż 12ºC. W uprawie tej rośliny dobrym źródłem fosforu jest superfosfat wzbogacony Super Fos Dar 40, który dodatkowo stanowi źródło wapnia i siarki dla roślin.
Fosfor, podobnie jak potas, należy w całości aplikować przed siewem roślin. Przy stosowaniu nawozów wieloskładnikowych, ze względu na prawie 3-krotnie wyższe pobranie potasu w odniesieniu do fosforu, należy stosować nawozy o szerszym stosunku fosforu do potasu, na przykład 1:3 do 1:2,7. W przypadku zastosowania obornika, szczególnie bydlęcego, który dostarcza roślinom znacznych ilości potasu, można przed siewem kukurydzy stosować nawozy wieloskładnikowe o węższym stosunku fosforu do potasu, około 1:1,5. W uprawie kukurydzy polecane są nawozy wieloskładnikowe azotowo-fosforowo-potasowe, takie jak Polifoski czy Amofoski, a szczególnie Amofoska Corn, która ze względu na właściwe proporcje fosforu do potasu dedykowana jest szczególnie do nawożenia tej rośliny.
Jakich jeszcze makroskładników potrzebuje kukurydza?
Kukurydza do prawidłowego wzrostu i rozwoju wymaga również nawożenia magnezem i wapniem i jest jedną z nielicznych roślin, które pobierają więcej magnezu niż wapnia. Przy niedoborze magnezu dochodzi do zaburzenia kwitnienia oraz zapylania roślin, prowadząc do ograniczenia zawiązywania kolb kukurydzy oraz pogorszenia ich zaziarnienia. Z kolei wizualnym objawem deficytu wapnia w uprawie tej rośliny jest zwijanie i sklejanie się liści.
A co z dokarmianiem dolistnym mikroelementami?
W uprawie kukurydzy ważną rolę z mikroelementów odgrywają przede wszystkim cynk, bor i miedź. Roślina ta na każdą tonę ziarna z odpowiedną ilością słomy pobiera około 85 g cynku, 110 g manganu, 11 g boru i 14 g miedzi. Z kolei z plonem 10 t zielonki pobiera około 150 g cynku i tyle samo manganu oraz 17 g boru i 13 g miedzi. Cynk wpływa na pobieranie i wykorzystanie azotu przez rośliny, a także na rozwój systemu korzeniowego. Ważną rolą tego pierwiastka jest przedłużanie żywotności pyłku oraz jego korzystne oddziaływanie na nalewanie ziarna kukurydzy. Jest pierwiastkiem antystresowym, gdyż zwiększa tolerancję kukurydzy na suszę, a dodatkowo przyspiesza regenerację roślin narażonych na działanie warunków stresowych. Istotną funkcją boru jest wpływ na prawidłowe zapylenie i wypełnienie kolb ziarnem. Pierwiastek ten zwiększa sztywność łodyg, co przekłada się na ograniczenie wylegania. Dodatkowo chroni kukurydzę przed szkodnikami. Z kolei miedź zwiększa wydajność i jakość ziarna, a także wpływa na przyspieszenie terminu zbioru kukurydzy.
A może nawozy naturalne?
W uprawie kukurydzy dobrze sprawdzają się nawozy naturalne, z których najczęściej wykorzystywany jest obornik i gnojowica. Obornik najlepiej jest stosować w okresie jesiennym przed orką zimową, ewentualnie w kukurydzy kiszonkowej uprawianej w plonie wtórnym przed orką siewną wykonywaną pod międzyplon. Gnojowicę najlepiej aplikować w okresie jesiennym, a na glebach lżejszych można ją również stosować wczesną wiosną.
Literatura:
1. Czuba R. [Red.] 1996. Nawożenie mineralne roślin uprawnych. Zakłady Chemiczne „POLICE”S.A., Police.
2. Jasińska Z., Kotecki A. [Red.] 1999. Szczegółowa uprawa roślin. Tom 1. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław.
3. Korbas M., Bereś P. K. [Red.] 2019. Vademecum ochrony i nawożenia kukurydzy. Wydawnictwo Agronom, Poznań.
