Dlaczego mangan jest ważny dla roślin?

Odpowiedź nie będzie krótka. Mangan jest współodpowiedzialny za gospodarkę azotową i hormonalną roślin, zwiększa natężenie fotosyntezy, przyswajanie azotu i biosyntezę białka. Mangan stymuluje pobieranie fosforu i pośrednio przyczynia się do budowy silnego systemu korzeniowego, działa toksycznie na niektóre mikroorganizmy glebowe hamujące wzrost i rozwój korzenia. Mangan zwiększa odporność roślin na choroby, ponieważ stymuluje produkcję naturalnych fungicydów (flawonoidów) w roślinie, zmniejsza infekcje: parcha ziemniaka, chwościka burakowego, mączniak prawdziwego, zgorzeli podstawy źdźbła (za Grzebiszem) Kationy Mn₂⁺ glebie działają zabójczo na patogeny pojawiające się na powierzchni korzeni. Przeciwdziała nadmiernej akumulacji azotanów w roślinie oraz gwarantuje znacznie lepszy rozwój i wcześniejsze kwitnienie roślin.

U roślin o dużym zapotrzebowaniu w wynikiem głodu manganowego następuje m.in.:
- obniżenie zawartości cukrów prostych w korzeniu buraka,
- zmniejszenie zawartości witaminy C, zawartości białka, zakłócenie w procesu tworzenia
się skrobi w bulwach ziemniaka,
- zmniejszenie ilości łuszczyn u rzepaku,
- zmniejszenie liczby kłosów i ilości ziarniaków w kłosie u zbóż.

Tab.1. Rośliny wrażliwe na niedobór manganu (wg różnych źródeł).

W jakich glebach występują niedobory?

Niedostatecznej zawartości manganu dla roślin trzeba się spodziewać w glebach o wykazujących odczyn obojętny i zasadowy, zasobnych w wapń. Są to głównie gleby ciężkie, organiczne, czarnoziemy i czarne ziemie. Składnik ten niedostępny będzie na pewno na glebach przewapnowanych i świeżo zwapnowanych. W glebach kwaśnych stężenie kationów manganowych Mn₂⁺ przyswajalnych dla roślin jest duże, a przy pH<5,0 może być toksyczne dla roślin. W miarę wzrostu odczynu gleby rozpuszczalność manganu maleje. Mangan niedostępny jest przy pH>6,3. Pobieranie manganu utrudnia stosowane pod ziemniaki i buraki nawożenie organiczne. Stosowane nawożenie organiczne. Objawy niedoboru manganu mogą pojawić się w latach suchych (dostępności sprzyja wilgoć w glebie). W kraju według badan IUNG-PIB mamy 10% gleb ubogich w mangan przyswajalny.

Jakie nawozić manganem?

Na glebach o uregulowanym odczynie pH>6,3 należy stosować nawożenie dolistne. Mangan zaaplikowany doglebowo szybko ulega zablokowaniu i staje się niedostępny dla roślin. Przy niskiej zasobności gleby zaleca się oprysk/opryski dolistne roślin wrażliwych siarczanem manganu (MnSO₄x5H₂O cz.) w dawce około 800-1000 g Mn /ha (wg zaleceń IUNG-PIB), bądź chelatem w obniżonej dawce. Oprysk „na liść” przynosi efekt doraźny i musi być powtarzany co roku. W praktyce stosujemy Mn łącznie z mocznikiem, siedmiowodnym siarczanem magnezu czy środkami ochrony roślin w zalecanych fazach rozwojowych.

Tab.2. Terminy oprysków dolistnych (wg zaleceń IUNG-PIB).

Do doglebowego stosowania „na start” mamy są dostępne na rynku mikrogranulaty zawierające m.in. schelatyzowany mangan: Micro R (1% Mn), Mikro B (1% Mn), Micro K (0,4% Mn), dobrze przyswajalny bez względu na pH i inne niekorzystne czynniki glebowe oraz Polimag S (0,2% Mn).