Zbiór rzepaku to jeden z kluczowych momentów w sezonie uprawowym. Od jego prawidłowego przeprowadzenia zależy nie tylko jakość plonu, ale i opłacalność całej produkcji. W tym artykule przyjrzymy się dwóm głównym metodom zbioru – jednoetapowej i dwuetapowej – oraz podpowiemy, kiedy i którą wybrać, by osiągnąć maksymalne plony przy minimalnych stratach. 

Czym różni się zbiór jednoetapowy od dwuetapowego?

Zbiór jednoetapowy rzepaku
To metoda polegająca na bezpośrednim koszeniu kombajnem dojrzałych roślin. Rzepak jest ścinany, omłacany i trafia bezpośrednio do zbiornika maszyny. Ten sposób cieszy się największą popularnością wśród rolników, dzięki postępowi technologicznemu w budowie kombajnów.

Zalety zbioru jednoetapowego:

• mniejsze nakłady pracy, 
• niższe koszty zbioru, 
• szybsze tempo prac, 
• brak konieczności stosowania środków dosuszających. 

Wady: 

• ryzyko strat nasion przy nierównomiernym dojrzewaniu, 
• duża zależność od warunków pogodowych. 

Zbiór dwuetapowy rzepaku

Ta metoda obejmuje podsuszanie (desykację) roślin przy użyciu środków chemicznych lub fizyczne ich pokoszenie, a następnie – po kilku dniach – zbiór kombajnem. Ma zastosowanie szczególnie wtedy, gdy rzepak dojrzewa nierównomiernie, a pole jest zachwaszczone.

Zalety zbioru dwuetapowego: 

• wyrównanie dojrzałości roślin, 
• zmniejszenie strat podczas omłotu, 
• ograniczenie problemów z wilgocią nasion.

Wady: 

• wyższe koszty (chemikalia, paliwo, czas), 
• większa zależność od pogody w dwóch etapach prac, 
• dodatkowe przejazdy po polu. 

Przy zbiorze jednoetapowym nowoczesne kombajny mogę ograniczyć straty nasion rzepaku nawet o 30% w porównaniu do starszych maszyn dzięki zaawansowanym systemom przeciwosypaniowym

Kiedy warto wybrać zbiór jednoetapowy, a kiedy dwuetapowy?

Zbiór jednoetapowy sprawdzi się najlepiej, gdy: 

• rzepak dojrzewa równomiernie, 
• nie występuje nadmierne zachwaszczenie, 
• warunki pogodowe są stabilne i suche, 
• odmiana charakteryzuje się dobrą odpornością na osypywanie.

Zbiór dwuetapowy warto rozważyć, jeśli: 

• pole jest silnie zachwaszczone, 
• rośliny dojrzewają nierównomiernie, 
• występuje ryzyko pogorszenia pogody, 
• zależy nam na ograniczeniu strat podczas omłotu. 

​
Jak poprawnie ocenić termin zbioru rzepaku?

Optymalny moment zbioru rzepaku to taki, gdy: 

• 70–80% łuszczyn jest brunatnych, 
• nasiona mają czarny kolor i twardą strukturę, 
• wilgotność nasion nie przekracza 10–12%. 

W przypadku desykacji, zabieg najlepiej przeprowadzić na 7–10 dni przed planowanym zbiorem, gdy 60% łuszczyn jest już dojrzałych.

Podsumowanie – która metoda zbioru rzepaku jest lepsza?

Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi. Wybór między zbiorem jedno- a dwuetapowym powinien być dostosowany do konkretnej sytuacji na polu. Najczęściej rolnicy decydują się na zbiór jednoetapowy, jednak w trudnych warunkach uprawy metoda dwuetapowa może przynieść większe korzyści.

Najważniejsze to obserwacja łanu, monitorowanie dojrzałości oraz elastyczność w podejmowaniu decyzji. Dzięki temu zbiór będzie efektywny, a plony zadowalające.