Część rolników, chcąc „uciec przed suszą” lub wykorzystać dobre warunki polowe, decyduje się na o wiele wcześniejszy siew rzepaku ozimego. To jednak błąd, który może kosztować utratę potencjału plonotwórczego. Sprawdź, dlaczego zbyt wczesny termin siewu nie zawsze się opłaca i kiedy najlepiej siać rzepak, by wykorzystać pełnię jego możliwości.
Dlaczego zbyt wczesny siew rzepaku to ryzyko?
- Większe presje agrofagów
Wcześniejszy siew oznacza, że młode rośliny rzepaku przez dłuższy czas są narażone na żerowanie szkodników. Dłuższy okres wegetacji sprzyja też rozwojowi chorób, chwastów oraz utrudnia skuteczną ochronę herbicydową i fungicydową. - Przerośnięcie roślin przed zimą
Zbyt wczesny siew rzepaku ozimego sprzyja jego strzelistej budowie, co utrudnia osadzenie roślin i wciągnięcie szyjki korzeniowej, przez co są one gorzej przygotowane do zimowania. Terminowy siew pozwala lepiej kontrolować rozwój roślin i sprzyja ich zahartowaniu przed zimą. - Szybszy rozwój, ale słabsze zahartowanie
Zbyt wczesny siew rzepaku ozimego sprawia, że rośliny zbyt długo rosną jesienią zamiast się hartować – słabiej gromadzą cukry i częściej wynoszą stożek wzrostu ponad glebę. Takie „przerośnięte” rośliny łatwiej ulegają deaklimacji podczas ociepleń i gorzej znoszą mrozy bez śniegu, co zwiększa ryzyko uszkodzeń zimowych i spadku plonu.
Optymalny termin siewu rzepaku ozimego – czyli kiedy?
Termin siewu rzepaku ozimego powinien być ściśle dostosowany do regionu uprawy. W Polsce ogólnie przyjmuje się:
- 5-10 sierpnia – północno-wschodnia Polska,
- 10-15 sierpnia – wschodnia Polska,
- 15-20 sierpnia – centralna i południowa Polska,
- 20-25 sierpnia – południowo-zachodnia i zachodnia Polska.
Opóźnienie wysiewu rzepaku o ok. 7 dni może skutkować niewielkim (kilku procentowym) spadkiem plonu, ale większe opóźnienia, do ok.14 dni może obnażyć plon już o ok 10%.
Rzepak ozimy nagradza cierpliwość – nie pośpiech. Wybierz termin siewu rozsądnie, a roślina odwdzięczy się potencjałem plonowania, który wykorzystasz w pełni
Praktyczne konsekwencje wcześniejszego siewu
- Konieczność intensywniejszej ochrony fungicydowej jesienią.
- Trudniejsza regulacja pokroju roślin.
- Większe zużycie środków ochrony roślin.
- Ryzyko obniżenia zimotrwałości i nierównomiernych wschodów wiosną.
- Spadek potencjału plonowania – mimo dobrego startu, końcowy plon może być niższy.
Jak przygotować się do optymalnego siewu?
- Przede wszystkim – monitoruj pogodę. Przesuszenie gleby czy intensywne opady mogą zmusić do elastyczności, ale nie oznacza to rezygnacji z rozsądnego terminu.
- Zadbaj o odpowiednie przygotowanie gleby i nawożenie dostosowane do potrzeb rzepaku.
- Wybierz odmianę dostosowaną do stanowiska i regionu – różne odmiany mają różną dynamikę wzrostu i wymagania termiczne.
- Dopasuj odpowiednio nawożenie startowe nawozami zawierającymi fosfor, potas, azot i siarkę, które wspierają rozwój systemu korzeniowego.
Dobrze sprawdzają się m.in.:- Polifoska 6 – nawóz wieloskładnikowy z wysoką zawartością fosforu, idealny do stosowania rzędowo lub pogłównie przed siewem.
- Polifoska krzem – nawóz wieloskładnikowy z wysoką zawartością potasu.
- Vitaplon 9-23-30 – nawóz zrównoważony pod kątem NPK; wspiera rozwój systemu korzeniowego i poprawia gospodarkę potasową jesienią.
- Polidap (18-46) – klasyczny fosforan amonu, dobry do zastosowania przedsiewnego.
Dobór nawozu zależy od zasobności gleby, stanowiska i technologii uprawy.
Podsumowanie: nie warto się spieszyć
Precyzyjne dobranie terminu siewu rzepaku to fundament wysokiego i stabilnego plonu. Zbyt wczesny wysiew prowadzi do przerośnięcia, większego narażenia na mróz i szkodniki oraz pogorszenia warunków przezimowania. Optymalny termin to nie „najwcześniejszy możliwy”, ale najlepszy dla konkretnego regionu, stanowiska i warunków pogodowych.
