Wzrost powierzchni uprawy rzepaku powoduje coraz to większe zagrożenie ze strony chorób. Jedną z najgroźniejszych jest sucha zgnilizna kapustnych. Jej nasilenie może znacznie różnić się w zależności od przebiegu warunków atmosferycznych, zastosowanej agrotechniki, regionu kraju. Obecnie wysoki plon nasion można uzyskać tylko wówczas, gdy odpowiednio zaplanujemy strategię prowadzenia plantacji.

Sucha zgnilizna kapustnych, kiedy się pojawia i jak ją rozpoznać?

Występują dwa biotypy grzybów, które wywołują suchą zgniliznę kapustnych: Leptosphaeria biglobosa i Leptosphaeria maculans. Dla obu patogenów chorobotwórczych stadium konidialnym (bezpłciowym) jest gatunek Phoma lingam.

Rzepak może być infekowany praktycznie w trakcie całego okresu wegetacji, tj. od jesieni aż do momentu zawiązywania ostatnich łuszczyn, a objawy chorobowe mogą pojawiać się na różnych organach roślin. W zależności od terminu infekcji i rozwoju choroby, straty w plonie mogą sięgać nawet 50%.

Na młodych liścieniach, a później liściach właściwych pojawiają się małe, żółte plamy, które stopniowo powiększają się, tworząc większe skupiska. Środkowa część plam ma kolor beżowy i z czasem przechodzi w nekrozę. Cechą charakterystyczną są czarne zarodniki, tzw. piknidia, które tworzą się na powierzchni plamy. Zainfekowane blaszki liściowe są źródłem infekcji dla kolejnych organów – liści, łodyg, łuszczyn, a także szyjki korzeniowej. Masowe pojawienie się suchej zgnilizny jesienią powoduje ograniczenie powierzchni asymilacyjnej liści, osłabienie roślin, a w konsekwencji ich gorsze przezimowanie.

Wiosną (jeżeli do tej pory nie został zatrzymamy rozwój choroby), w fazie wydłużania się pędu głównego, objawy suchej zgnilizny można (po wyrwaniu rośliny, na jej przekroju) zauważyć na szyjce korzeniowej. Rozwijający się patogen atakuje wiązki przewodzące w łodydze, ograniczając transport wody i składników pokarmowych w roślinie. Efektem jest wyłamywanie łodyg i przedwczesne dojrzewanie rzepaku. Największe szkody obserwowane są w trakcie niedoborów wody.

Kiedy i jak zwalczać chorobę?

Walkę z chorobą należy przeprowadzić możliwie jak najwcześniej, wykorzystując zabiegi agrotechniczne i chemiczne. Staranna agrotechnika, minimum 4-letnia przerwa w uprawie kapustowatych na tym samym polu, przyspieszenie rozkładu resztek pożniwnych (przyorywanie, stosowanie azotu), niszczenie samosiewów rzepaku, siew odmian mniej podatnych to elementy racjonalnej agrotechniki, pozwalającej na ograniczanie źródeł infekcji. Pamiętajmy, że pierwsza ochrona chemiczna powinna nastąpić jesienią, najlepiej w fazie 4-6 liści. Pełną listą środków zarejestrowanych do ochrony rzepaku przed suchą zgnilizną kapustnych możemy znaleźć na stronie PIORiN. 

Autor: Monika Mikicińska – Przedstawiciel Terenowy GA – Podlaskie