Omacnica prosowianka od wielu lat stanowi olbrzymie zagrożenie dla plantacji kukurydzy. Jest to żółto-brązowa ćma. Prowadzi nocny tryb życia, a w ciągu dnia odpoczywa na roślinach.
Każda samiczka składa ok. 40 jaj na spodzie liści kukurydzy. Po 1-2 tygodniach wykluwają się żółtawe gąsienice.
Jak żeruje omacnica?
Działanie omacnic zarówno w fazie larw, jak i motyli, znacznie uszkadza uprawy. Owady występują na polach przez cały rok powodując uszkodzenia liści, wiech, łodyg i kolb u kukurydzy. Wynikiem letniego żerowanie omacnicy są kilkumilimetrowe otwory w łodygach, wokół których można zaobserwować wyrzuconą przez szkodnika białą mączkę. Larwy - ok. 2 cm drążą systematycznie korytarze we wnętrzu łodyg. Gąsienice mogą także wgryzać się przez wierzchołek, podstawę lub przez liście okrywowe do kolby i przegryzać znamiona. W jednej roślinie może żerować nawet kilkanaście gąsienic. Później przenoszą się na podstawę łodygi. Na polach powstają „złomy” kukurydzy poniżej kolby, całe rośliny przewracają się uniemożliwiając zbiór. W wyniku żerowania omacnicy na kukurydzy łatwiej dochodzi do infekcji tkanek przez patogeny grzybowe, m.in. z rodzaju Fusarium wywołujące fuzariozy kolb, zgnilizny korzeni i zgorzele podstawy łodyg. Omacnica może zmniejszyć plon ziarna o ponad 2,5 t/ha (Bereś, 2021).
Trudna walka ze szkodnikiem
Największych strat można się spodziewać w monokulturach kukurydzy. W walce ze szkodnikiem należy unikać uprawy tej rośliny po sobie. Przy zbiorze konieczne jest jak najniższe koszenie roślin, następnie rozdrobnienie pozostałości, zwałowanie pola oraz przyoranie. Zabiegami tymi niszczy się miejsca zimowania gąsienic w glebie utrudniając skutecznie wylot motyli. Umożliwia to zniszczenie ponad 70% przygotowanych do zimy gąsienic. W przypadku zagrożenia plonu kukurydzy przez omacnicę prosowiankę (15% roślin uszkodzonych w uprawie na ziarno i CCM) można podjąć zwalczanie szkodnika metodą chemiczną lub biologiczną. Opryskiwanie roślin insektycydem wykonać trzeba po zaobserwowaniu pierwszych złożonych jaj (koniec czerwca/początek lipca, wyrzucanie wiechy), 10-14 dni później (przed pyleniem). Rośliny osiągają w tym czasie ponad dwa metry wysokości (!) i do zabiegu konieczny jest opryskiwacz o podnoszonych belkach lub ciągnik „szczudłowy”. W metodzie biologicznej wykorzystuje się pasożyta jaj omacnicy prosowianki - kruszynka. Kapsułki zawierające żywe poczwarki nanosi się na plantacje dwukrotnie. W metodzie „z żywym kruszynkiem” dodatkowo trzeba będzie zmierzyć się z kosztami.
Źródła:
Bereś P.plant protection, 2012.
Baran M. i in. Progress in plant protection, 2022.
