Chwasty towarzyszą roślinom uprawnym już od momentu ich wschodów, konkurując z nimi o warunki potrzebne do życia. Na plantacjach zbóż i rzepaku jarego najwcześniej pojawiają się te same gatunki chwastów, które występują w oziminach. Jednym z najbardziej uciążliwych jest przytulia czepna, która oplatając rośliny, utrudnia zbiór oraz powoduje wyleganie. Zanieczyszcza też ziarno i znacznie obniża plonowanie. Wysoce konkurencyjne dla obu upraw są inne chwasty piętra wysokiego takie jak: mak polny, rumian polny, maruna bezwonna. W dolnych partiach łanu można spotkać gatunki mniej konkurencyjne (np. bodziszek drobny, przetaczniki, jasnoty, fiołek polny), które jednak mogą sprawiać duże problemy gdy występują w dużym nasileniu.

Do wysoce uciążliwych dla zbóż i rzepaku typowych chwastów jarych należy komosa biała. Jest to gatunek azotolubny, szeroko rozpowszechniony w różnych uprawach, w sprzyjających warunkach dorastający nawet do 2 metrów. Szkodliwość gorczycy polnej dla zbóż i rzepaku wynika m.in. z produkcji dużej liczby długowiecznych nasion, co skutkuje masowym jej występowaniem w kolejnych latach. Podobna do gorczycy, zwłaszcza pod względem wyglądu i szkodliwości, jest rzodkiew świrzepa. Nasiona gorczycy i rzodkwi są lekko trujące dla zwierząt i pogarszają jakość paszy. Oba gatunki, ze względu na bliskie pokrewieństwo, stanowią szczególnie duże zagrożenie dla rzepaku, ponieważ są żywicielami chorób i szkodników roślin kapustowatych, m.in. kiły kapusty, bielinka kapustnika. Na plantacjach zbóż i rzepaku jarego duży problem sprawia płożąca się po ziemi i oplatająca łodygi rdestówka powojowata (dawniej rdest powojowy). Sprzyja ona wyleganiu, utrudnia zbiór i zanieczyszcza zebrane ziarno. Jest odporna na niedobory wody i składników pokarmowych, a jej nasiona mogą przetrwać w glebie nawet 20 lat.
Wysoce uciążliwe w uprawach jarych są chwasty wieloletnie jak np. występujący placowo ostrożeń polny oraz powój polny (głównie w zbożach). Oba gatunki rozmnażają się głównie za pomocą rozłogów lub kłączy, w związku z czym są trudniejsze do zniszczenia niż chwasty krótkotrwałe.

Chwasty jednoliścienne powszechnie występujące w rzepaku jarym to samosiewy zbóż oraz gatunek wieloletni - perz właściwy. W zbożach, oprócz perzu, za najbardziej uciążliwy można uznać owies głuchy. W uprawach owsa tworzy z nim mieszańce, które w kolejnych latach zachwaszczają uprawy tego gatunku. Jak każda blisko spokrewniona ze zbożami roślina, jest żywicielem dla niektórych patogenów, jak np. fuzariozy, łamliwość podstawy źdźbła.