Zaprawianie ziarna zbóż, lub siew zakupionego już zaprawionego materiału siewnego, stanowi pierwszą ochronę roślin przed chorobami grzybowymi takimi jak: śnieć cuchnąca pszenicy, śnieć gładka pszenicy, głownia pyląca pszenicy, pasiastość liści jęczmienia czy głownia źdźbłowa żyta. Zaprawa zapobiega również tzw. chorobom odglebowym roślin, których źródłem jest sama gleba. Najgroźniejsze z nich to zgorzel siewek, ostra plamistość oczkowa (rizoktonioza) oraz pleśń śniegowa zbóż.

Zaprawa nasienna ważna nie tylko w pszenicy

Obecność grzybów chorobotwórczych na ziarnie, wewnątrz ziarna oraz w glebie obniża zdolność kiełkowania materiału siewnego. Nawet śladowe wystąpienie kłosów pszenicy zawierających zarodniki śnieci cuchnącej, z której będzie pochodzić materiał siewny stanowi duże zagrożenie dla plantacji. Zdaniem specjalistów niezauważalna infekcja ziarna (0,2%) skutkuje porażeniem aż 25% kłosów i dyskwalifikuje ziarno w skupie (Korbas i Horoszkiewicz-Janka, 2021).

W walce z chorobami należy zaprawiać ziarno wszystkich gatunków zbóż. Rolnicy zazwyczaj nie zapominają o zaprawianiu ziarna pszenicy, gatunku najbardziej narażonego na infekcję grzybami patogenicznymi, lekceważą natomiast ochronę żyta i pszenżyta. To błąd - pszenżyto i żyto trzeba zabezpieczyć przed zgorzelą siewek i pleśnią śniegową. Zaprawiając materiał siewny eliminujemy też głownię źdźbłową żyta.

Zaprawa nasienna, żeby mogła spełnić funkcje ochronne, powinna dobrze pokryć całe ziarniaki

1. kontaktowe (powierzchniowe) - gdy preparat i zawarte w nim substancje czynne osadzają się na powierzchni ziarna zwalczając znajdujące się tam zarodniki i grzybnie oraz chronią przed grzybami występującymi w glebie,
2. układowe (systemiczne, wgłębne) - gdy substancje czynne wnikają głęboko do wnętrza ziarna i niszczą grzyby również w części zarodkowej,
3. układowo- kontaktowe - preparaty zawierają substancje czynne działające powierzchniowo i wgłębnie.

Podstawą skutecznej ochrony ziarna jest wybór substancji aktywnej

Zaprawa może być jednoskładnikowa lub zawierać więcej substancji czynnych. Jeżeli znamy patogena, który może być zagrożeniem dla plantacji, do zwalczenia wystarczy jedna substancja czynna. W praktyce jednak nigdy w stu procentach nie jesteśmy w stanie przewidzieć jakie patogeny wystąpią na danym polu. Gdy nie wiemy co konkretnie zaatakuje roślinę, warto wybrać zaprawę składającą się z kilku (dwóch, trzech) substancji czynnych o działaniu układowym lub kontaktowo-układowym. Zwalczymy w ten sposób grzyby patogeniczne znajdujące się na powierzchni, wewnątrz ziarna oraz grzyby glebowe i skutecznie ograniczymy infekcje większości patogenów. Zaprawy działają wówczas zarówno przed wschodami, w czasie kiełkowania ziarniaka i podczas wzrostu młodych roślin. Działanie ochronne zaprawy zależy od substancji czynnej i jej stężenia i trwa zazwyczaj 30-90 dni, chociaż są też i takie, które chronią roślinę uprawną przez cały okres wegetacyjny przed takimi chorobami jak: śniecie, głownie i pasiastości liści (za Sekutowskim, 2020).