Na glebach średnich i ciężkich nawożenie fosforowo-potasowe pod kukurydzę najlepiej jest wykonać jeszcze jesienią pod orkę przedzimową, co pozwala na dobre wymieszanie nawozów z glebą. Na glebach lżejszych, na których istnieje obawa dużych strat potasu w okresie zimowym, stosuje się je wczesną wiosną. W praktyce dominuje wciąż termin wiosenny. Nawożenie przedsiewne należy wykonać na co najmniej 10 dni przed siewem kukurydzy. Ważne jest, aby nawozy zostały dokładnie wymieszane z glebą za pomocą agregatu uprawowego na głębokość 10-15 cm.

Potrzeby pokarmowe kukurydzy

Kukurydza charakteryzuje się dużymi potrzebami pokarmowymi, co w połączeniu z wysokimi plonami daje duże zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Jak podaje Czuba (1996) na wytworzenie tony ziarna wraz z odpowiednim plonem ubocznym kukurydza pobiera 29 kg azotu (N), 13 kg fosforu (P₂O₅), 33 kg potasu (K₂O), 8 kg wapnia (CaO) oraz 9 kg magnezu (MgO). Natomiast uprawiana na kiszonkę potrzebuje 3,1 kg N, 1,0 kg P₂O₅, 4,8 kg K₂O, 1,2 kg CaO oraz 0,4 kg MgO na tonę zielonej masy. Wiedząc, jakie plony są realne do uzyskania na danym polu, łatwo wyliczyć, ile rośliny będą musiały mieć do dyspozycji składników pokarmowych; w części pochodzących z gleby, a resztę z nawozów.

Ustalanie dawek

Aby prawidłowo określić dawki składników pokarmowych pod kukurydzę należy znać przede wszystkim zawartość przyswajalnych makroelementów w glebie. Przypominam, że wyniki badań pH i zasobności gleby w fosfor, potas i magnez wykonywane przez Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze ważne są przez cztery lata. Zalecane dawki fosforu, potasu i magnezu dla gleb o średniej zawartości przyswajalnych form tych składników oraz pozostawieniu słomy przedplonu na polu przedstawiano za Zaleceniami nawozowymi IUNG-PIB w Puławach w tabeli.

Tabela. Dawki składników pokarmowych w zależności od oczekiwanego plonu kukurydzy wg IUNG–PIB w Puławach (2012)

W razie, gdy słoma po zbiorze przedplonu została zebrana z pola dawki fosforu należy zwiększyć o 20%, a potasu o 60-80%. W stanowiskach o bardzo wysokiej zawartości obu składników dawki z tabeli można zmniejszyć o 30-40 kg P₂O₅/K₂O/ha, a przy wysokiej zawartości o 20 kg P₂O₅/K₂O/ha. Natomiast przy niskiej zawartości fosforu i potasu w glebie dawki należy zwiększyć o 30 kg P₂O₅/K₂O/ha, a przy bardzo niskiej o 40-60 kg P₂O₅/K₂O/ha.
W stanowisku o uregulowanym odczynie dawki magnezu przy wysokiej zawartości Mg można zmniejszyć o 10 kg MgO/ha, a przy bardzo wysokiej zawartości o 20 kg MgO/ha. Natomiast przy niskiej zawartości dawki trzeba zwiększyć o 15 kg MgO/ha, a przy bardzo niskiej zawartości o 30 kg MgO/ha.

Aby prawidłowo określić dawkę azotu dla kukurydzy należy wczesną wiosną pobrać próbki gleby z dwóch warstw (0-30 i 30-60 cm) i dostarczyć do Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej celem określenia zawartości azotu mineralnego Nmin. Dawki azotu zamieszczone w tabeli są wyliczone przy średniej zawartości azotu mineralnego. Za średnią zawartość przyjmuje się:

• 51-70 kg N/ha na glebie bardzo lekkiej;
• 61-80 kg N/ha na glebie lekkiej;
• 71-90 kg N/ha na glebie średniej i ciężkiej. 

Na podstawie uzyskanych wyników można odpowiednio skorygować zalecane dawki azotu podane w tabeli. Jeśli zawartość azotu w glebie jest większa niż średnia to od rzeczywistej zawartości należy odjąć górną wartość średniej zawartości (70, 80 lub 90 kg/ha) dla danej gleby i o wyliczoną różnicę zmniejszyć dawkę azotu podaną w tabeli. Jeśli natomiast zawartość azotu w glebie jest mniejsza, wówczas od dolnej wartości średniej (51, 61 lub 71 kg/ha) trzeba odjąć wartość rzeczywistą i o uzyskaną różnicę zwiększyć dawkę azotu.

Zalecane dawki azotu w tabeli nie uwzględniają stosowania nawozów naturalnych. Gdy je zastosowano należy dawki azotu odpowiednio zmniejszyć o 15 kg N/ha na każde 10 t obornika lub 17 (20) kg N na każde 10 m3 gnojowicy bydlęcej (świńskiej). Do ustalenia dawek nawozów można także wykorzystać bezpłatne kalkulatory dostępne w Internecie:
www.agrolicznik.pl
polifoska.pl/police-naw

Dobór nawozów

O skuteczności nawożenia kukurydzy w znacznym stopniu decyduje właściwy dobór nawozów. Najlepiej jest stosować nawozy wieloskładnikowe, których skład jest dostosowany do potrzeb pokarmowych kukurydzy. Nawozem dedykowanym specjalnie dla kukurydzy jest Amofoska® CORN 4-10-22, który charakteryzuje się odpowiednimi proporcjami zawartości fosforu i potasu. Oprócz azotu, zawiera także wapń, magnez i siarkę, a także dwa ważne mikroelementy dla kukurydzy: bor i cynk. Na glebach o niskiej zawartości potasu polecane jest zastosowanie takich nawozów, jak np. POLIFOSKA® 4, POLIFOSKA® 5, POLIFOSKA® 6, POLIFOSKA® M, POLIFOSKA® Petroplon lub POLIFOSKA® PLUS. Wszystkie te nawozy zawierają siarkę oraz magnez, z wyjątkiem nawozu POLIFOSKA® 6. Siarka bierze udział w regulacji pobierania azotu przez rośliny i przekształcania go w białko. Brakującą ilość potasu można, w razie potrzeby, dostarczyć w soli potasowej. Korzystnie na pobieranie fosforu przez rośliny podczas chłodnej wiosny działa startowe nawożenie nawozem POLIDAP® lub POLIDAP® LIGTH.

W przypadku azotu należy stosować nawozy wolnodziałające, czyli zawierające azot w formie amonowej zawartej w nawozach wieloskładnikowych lub amidowej, np. w nawozie PULREA®. Kukurydza ma bowiem początkowo małe potrzeby względem azotu. Forma amonowa poprawia pobieranie fosforu przez rośliny, a ogranicza nadmierne (luksusowe) pobieranie potasu. Część azotu można także dostarczać przedsiewnie w nawozie RSM®, o ile gospodarstwo ma techniczne możliwości do jego zastosowania. Na glebach niezakwaszonych można także zastosować Siarczan Amonu AS 21 w dawce do 200 kg/ha, który jest zasobny w siarkę. Siarkę można także dostarczyć w nawozie POLIFOSKA® 21 lub Saletrosan® 26.

Przedsiewnie należy zastosować od 50 do70% łącznej dawki azotu. Im gleba jest lżejsza, tym udział tej dawki powinien być mniejszy.