W rolnictwie polskim owies nie tylko dostarcza cennego ziarna paszowego, ale posiada wysoką wartość odżywczą jako pokarm dla ludzi oraz jest cenną rośliną płodozmienną, szczególnie w warunkach dużego udziału zbóż w strukturze zasiewów. Związane jest to ze stosunkowo małymi wymaganiami termicznymi oraz dobrym wykorzystaniem większej ilości opadów. Korzenie owsa mają bardzo dużą zdolność pobierania składników pokarmowych znajdujących się w glebie w formie trudno dostępnej dla roślin. Pod tym względem owies przewyższa inne zboża, nawet żyto. W stosunku do odczynu gleby owies jest bardziej tolerancyjny od innych zbóż jarych. Dobrze znosi nawet dość silne zakwaszenie, ale z reguły najlepiej plonuje na glebach o pH powyżej 5,5.

Termin siewu - bardzo ważny!

Owies należy do roślin silnie reagujących spadkiem plonu ziarna na opóźnienie terminu siewu. Zasiew owsa w terminie możliwie najwcześniejszym jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących uzyskanie wysokich plonów ziarna. Ziarno owsa kiełkuje w temperaturze 2 – 5^oC. Przy wczesnym siewie owies korzysta z zimowych zapasów wody w glebie i jest mniej atakowany przez szkodniki i choroby. Optymalny termin siewu owsa w większości rejonów kraju przypada na drugą połowę marca. Jedynie w rejonach północno – wschodnim i podgórskim można opóźnić go do 10 kwietnia. Większość aktualnie zalecanych do uprawy odmian owsa reaguje dużym obniżeniem plonu ziarna na opóźnienie siewu o 10 dni.

Nawożenie – główny czynnik plonotwórczy

Jednym z ważniejszych czynników plonotwórczych owsa, zwłaszcza na glebach lżejszych, jest nawożenie mineralne, które działa efektywnie w warunkach uregulowanego odczynu gleby. Owies wprawdzie jest mało wrażliwy na zakwaszenie gleby, ale ze wszystkich zbóż ma największe wymagania odnośnie magnezu.

Niedobór fosforu i potasu niekorzystnie oddziaływuje na wzrost roślin owsa, powodując istotne ograniczenie ich możliwości plonotwórczych oraz zwiększa podatność roślin na choroby i na wyleganie. Dawki fosforu i potasu zależą od zawartości przyswajalnych form tych składników w glebie, a także wielkości spodziewanych plonów. Na glebach zwięźlejszych nawożenie tymi składnikami korzystniej jest zastosować przed orką przedzimową, zaś na lekkich glebach podczas wiosennego przedsiewnego przygotowania pola. W warunkach klimatyczno-glebowych Polski jednym z głównych czynników plonotwórczych jest nawożenie azotowe.

Przyjmuje się średnie dawki azotu pod owies w granicach 60-90 kg N/ha, natomiast wyższe dawki powodują jego wyleganie i obniżają w ten sposób plon. Dawki azotu należy stosować doglebowo w 2 terminach najlepiej przedsiewnie pierwszą i pogłównie drugą, w fazie końcówki krzewienia zaraz przed strzelaniem w źdźbło. Nie powinno się stosować jednorazowo więcej jak 60 kg/ha azotu. Najlepszym rozwiązaniem są tu szybko działające azotany amonu, czyli: Pulan®, ZAKsan®, Saletrzaki, Salmag®, czy Saletrosan®30 bądź Saletromag® zawierające dodatkowo siarkę. Warto rozważyć również zastosowanie RSM® jako źródła azotu, który ze względu na zawartość wszystkich form tego pierwiastka, przy planowaniu dostarczenia roślinom N na poziomie 60-80 kg/ha, można zastosować w jednej dawce. Decydując się na podanie plantacji owsa wyższych dawek azotu pamiętajmy o potraktowaniu łanu regulatorem wzrostu.

Zaprawa u owsa nie aż tak ważna

Zaprawianie ziarna owsa wpływa na plon jednak w niewielkim stopniu, wzrost plonowania kształtuje się na poziomie 100 kg/ha, w porównaniu do wysianego ziarna nie zaprawianego. Tak niewielka różnica wskazuje na brak praktycznego znaczenia zaprawiania ziarna owsa.

Pamiętajmy o mikroelementach

Uzyskanie odpowiednio wysokiego jakościowo dobrego plonu wiąże się z kompleksowym zaopatrzeniem roślin uprawnych we wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, do których należą również mikroelementy. Nawożenie mikroelementami jest ważnym czynnikiem agrotechnicznym, stwarzającym warunki do pełniejszego wykorzystania potencjalnej zdolności produkcyjnej owsa.

Autor: Łukasz Szczepanik – Przedstawiciel Terenowy GA – Północne Mazowieckie