Żyto ma najmniejsze spośród zbóż wymagania glebowe i wodne. Charakteryzuje się wysoką mrozoodpornością, większą niż pozostałe zboża tolerancją na zakwaszenie gleby, a także niskimi wymaganiami przedplonowymi. System korzeniowy żyta ozimego jest lepiej rozwinięty niż u innych zbóż, dzięki temu roślina ta może pobierać wodę i składniki pokarmowe z głębszych warstw gleby. Dzięki tym właściwościom żyto można uprawiać na glebach lekkich, przepuszczalnych, o małych zdolnościach zatrzymywania wody, gdzie inne uprawy często zawodzą.

Ziarno żyta wykorzystywane jest wielokierunkowo: na paszę, w przemyśle gorzelniczym i piekarskim (w którym mąkę żytnią wykorzystuje się do wypieku pieczywa żytniego i razowego).

Przed okresem spoczynku zimowego żyto powinno osiągnąć fazę pełni krzewienia (roślina zawiązuje przeciętnie 3-5 pędów bocznych). Aby było to możliwe, żyto powinno być wysiewane w terminie optymalnym dla danego regionu kraju. Zbyt późny wysiew żyta sprawia, że rośliny krzewią się jeszcze wiosną, co osłabia tworzenie silnych, wysokoprodukcyjnych pędów kłosnośnych. Ponadto rośliny mają słabszy system korzeniowy i osłabiony wiosenny wigor. Nie jest zalecany również zbyt wczesny wysiew ziarna, ponieważ w takich warunkach rośliny mogą wytworzyć zbyt dużą masę liściową, przez co stają się bardziej podatne na porażenie przez choroby i szkodniki. Dodatkowo, zbyt szybko wysiane żyto może już jesienią wejść w fazę strzelania w źdźbło, co nie jest korzystne, ponieważ następuje wówczas dominacja pędu głównego, a redukcji ulegają pędy boczne.

Do wysiewu warto używać kwalifikowanego materiału siewnego (odmiany mieszańcowe wymagają corocznej wymiany, ponieważ decydujący o wyższym plonie efekt heterozji uwidacznia się tylko w pierwszym pokoleniu – F1). Gęstość siewu żyta trzeba dostosować do terminu siewu i oczywiście zaleceń hodowcy. Przeciętnie jest to 180-300 ziaren/m² dla odmian populacyjnych. Dla odmian mieszańcowych przy optymalnym terminie siewu norma wysiewu wynosi 180-200 ziaren/m², a przy siewie opóźnionym – 220-250 ziaren/m². Nie należy nadmiernie zagęszczać łanu, ponieważ zbyt gęsty siew zwiększa wyleganie i porażenie roślin przez choroby grzybowe. Żyto należy siać płytko, na głębokość 2 cm (gdy gleba jest przesuszona, na 3 cm).

Żyto ma niewielkie wymagania cieplne. Kiełkowanie może rozpocząć już w temperaturze nieco powyżej 0°C, co powoduje, że żyto wznawia wegetację szybciej niż na przykład pszenica czy jęczmień. Żyto wytrzymuje mrozy do -25°C bez okrywy śnieżnej, przy czym jego mrozoodporność maleje w miarę upływu zimy. Temperatura powietrza powyżej 30°C ogranicza wzrost żyta. Wysoka temperatura w trakcie kwitnienia roślin zmniejsza udział zapłodnionych kwiatków, nie jest również pożądana w okresie zawiązywania ziarna i we wczesnych fazach dojrzałości roślin.

Żyto jest zbożem o najmniejszych wymaganiach wodnych (a to dzięki silnie rozwiniętemu systemowi korzeniowemu i niskiemu współczynnikowi transpiracji). Największe wymagania wodne żyta przypadają na okres od fazy strzelania w źdźbło do początku nalewania ziarna. Zbyt duża ilość odpadów jest niekorzystna, ponieważ powoduje bujny wzrost roślin i zwiększa ich podatność na wyleganie, a w okresie dojrzewania sprzyja porastaniu ziarna.

Żyto ozime ma stosunkowo niskie wymagania glebowe (ma małe wymagania wodne i dużą tolerancję na zakwaszenie), stąd też uprawa na gorszych stanowiskach może przynosić wymierne efekty. Przeznaczanie żyznych stanowisk pod uprawę żyta może dawać wyższy plon ziarna, zwłaszcza w latach suchych. W latach mokrych uprawa na żyznych stanowiskach (gleby kompleksów pszennych) jest obarczona dużym ryzykiem, ponieważ żyto ma wówczas tendencję do wylegania, ulega silnemu porażeniu przez choroby i w efekcie daje plon niższy niż na glebach kompleksów żytniego bardzo dobrego i dobrego.

Żyto zaleca się uprawiać na glebach kompleksów żytnich: żytniego bardzo dobrego, żytniego dobrego, żytniego słabego, a także kompleksu zbożowo-pastewnego słabego i zbożowego górskiego. Na słabszych glebach żyto przewyższa plonowaniem inne zboża, ale na takich glebach nie powinno się stosować zbyt wielu uproszczeń w uprawie. Należy zadbać o odczyn gleby (pH w 1M KCl powyżej 5,0), ponadto gleba powinna zawierać jak najwięcej próchnicy i mieć co najmniej średnią zasobność w przyswajalne dla roślin formy fosforu, potasu i magnezu.

Żyto ozime jest tolerancyjne na kwaśny odczyn gleby, lecz w warunkach odczynu uregulowanego plony ziarna są wyższe (ponieważ wzrasta przyswajalność składników pokarmowych). Gleby kwaśne należy więc wapnować, a w przypadku niskiej zasobności w magnez warto stosować wapno magnezowe. Najlepszymi przedplonami dla żyta są rośliny bobowate, np. łubin żółty, a także rzepak i ziemniaki. W praktyce rolniczej żyto jest jednak najczęściej wysiewane po zbożach. Na takich stanowiskach plon żyta jest z reguły niższy o 10-15% niż na stanowiskach po dobrym przedplonie.